ต่อมาเมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ ปีเถาะ จุลศักราช ๗๑๗ ราว พ.ศ.๑๘๙๘ ได้มงคลฤกษ์ประกอบพิธีเททองหล่อพระพุทธรูปสำคัญ ๓ องค์ เมื่อเททองหล่อเสร็จแล้วได้แกะแม่พิมพ์ออก ปรากฏว่า พระพุทธชินสีห์ และ พระศรีศาสดา องค์พระสมบูรณ์สวยงามดี ส่วน พระพุทธชินราช หล่อถึง ๓ ครั้งก็ไม่สำเร็จเป็นองค์พระได้ กล่าวคือ ทองแล่นไม่ติดเต็มองค์ ครั้งสุดท้ายได้เททององค์หล่อ พระพุทธชินราช เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น ๒ ค่ำ เดือน ๖ ปีมะเส็ง นพศก จุลศักราช ๓๑๙ จึงสำเร็จบริบูรณ์

            ในพิธีหล่อพระพุทธรูปครั้งนั้น พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก ได้ทรงตั้งสัตยาธิษฐาน เสี่ยงเอาบุญบารมีของพระองค์เป็นที่ตั้ง ดังนั้นจึงร้อนถึงอาสน์ พระอินทร์ จึงเนรมิตเป็น ตาปะขาว ลงมาช่วยทำรูปพระ คุมพิมพ์ปั้นเบ้า

            ด้วยอานุภาพของ พระอินทราธิราชเจ้า ทองก็แล่นรอบเบ้าพิมพ์ครบบริบูรณ์ทุกประการ หาที่ติมิได้ พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก ทรงปีติโสมนัสเป็นอย่างยิ่ง จึงตรัสให้หา ตาปะขาว ผู้นั้น แต่ตาปะขาวได้หายตัวไปแล้ว

            หมู่บ้านและวัดที่ ตาปะขาว หายไปนั้น ต่อมาได้ชื่อว่า บ้านตาปะขาวหาย และ วัดตาปะขาวหาย จนถึงทุกวันนี้

            จากวัดตาปะขาวหายขึ้นไปทางทิศเหนือประมาณ ๘๐๐ เมตร ได้ปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับการหายตัวไปของตาปะขาว เล่ากันว่ามีผู้พบเห็นว่าท้องฟ้าเปิดเป็นช่องขึ้นไป ชาวบ้านเห็นเป็นที่อัศจรรย์ จึงได้สร้างศาลาขึ้นไว้ ณ พื้นดินเบื้องล่างไว้เป็นที่ระลึก เรียกว่า ศาลาช่อฟ้า จนถึงทุกวันนี้

            พระพุทธชินราช หล่อขึ้นด้วยทองสัมฤทธิ์ขัดเงาเกลี้ยง เป็นพระพุทธรูปองค์ประธานของวัด ปางมารวิชัย ขนาดใหญ่ หน้าตักกว้าง ๕ ศอก ๑ คืบ ๕ นิ้ว หรือประมาณ ๒.๘๗๕ เมตร มีความสูง ๗ ศอก หรือราว ๓.๕ เมตร

            พุทธลักษณะงดงามที่สุดในเมืองไทย เส้นรอบนอกพระวรกายอ่อนช้อย พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระขนงโก่ง พระเนตรประดุจตากวาง พระนาสิกโด่ง ชายผ้าสังฆาฏิแยกเป็นเขี้ยวตะขาบ พระเกตุมาลาเป็นรูปเปลวเพลิง มีลักษณะพิเศษที่เรียกว่า “ทีฒงคุลี” คือ ที่ปลายนิ้วทั้งสี่ยาวเสมอกัน ซุ้มเรือนแก้วทำด้วยไม้แกะสลัก สร้างในสมัยอยุธยา แกะสลักเป็นรูปตัวมกร (ลำตัวคล้ายมังกร และมีงวงคล้ายช้าง) อยู่ตรงปลายซุ้ม และตัวเหรา (อ่านว่า “เห-รา”) คล้ายจระเข้ อยู่ตรงกลางซุ้ม และมีเทพอสุราคอยปกป้ององค์พระอยู่ ๒ องค์ คือ ท้าวเวสสุวัณ และอาฬวกยักษ์ อีกทั้งยังมีพระโมคคัลลานะ และพระสารีบุตร เป็นอัครสาวกอยู่ด้วย

            พระพุทธชินราช ประดิษฐานในวิหารลักษณะเก้าห้อง ซึ่งมีการบูรณปฏิสังขรณ์มาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ทำให้องค์พระสวยงามบริบูรณ์อยู่เสมอ ตามบันทึกในประวัติศาสตร์ กษัตริย์ในทุกสมัยของไทยได้ให้ความเคารพศรัทธาเลื่อมใสต่อองค์ พระพุทธชินราช มาโดยตลอด ทุกๆ พระองค์

            เมืองพิษณุโลก ในช่วงเวลาที่มีการสร้าง พระพุทธชินราช หรือหลวงพ่อใหญ่ ได้มีการสร้าง พระเครื่อง บรรจุกรุไว้ในวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เพื่อสืบทอดพุทธศาสนา

            พระเครื่องหลายพิมพ์มีแบบพิมพ์องค์พระลอกแบบพุทธศิลป์ที่สื่อความหมายถึง พระพุทธชินราช องค์ใหญ่นั่นเอง

            พระพุทธชินราช ใบเสมา เนื้อชินเงิน คือ พระเครื่องพิมพ์หนึ่งที่ขุดพบจากกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุโดยได้รับการคัดเลือกไว้ใน ชุดเบญจภาคีพระเนื้อชินยอดนิยม ศิลปะแบบอู่ทองยุคต้น

            เนื่องจากมีพุทธลักษณะเหมือนกับ พระพุทธชินราช องค์ใหญ่ ที่เป็นพระประธาน ชาวบ้านจึงนำพระนามของท่านมาตั้งเป็นชื่อของพระเครื่องที่ขุดพบจากวัดนี้ด้วย

            และเนื่องจากองค์พระมีสัณฐานเหมือนกับ ใบเสมา ที่ปรากฏตามรอบอุโบสถวัดทั่วๆ ไป พระเครื่องพิมพ์นี้จึงมีชื่อเรียกเต็มๆ ว่าพระพุทธชินราช ใบเสมา พุทธลักษณะองค์พระประทับนั่งอยู่บนบัว ๒ ชั้น ภายในซุ้มเรือนแก้วที่ลงตัวอย่างสวยงาม มีปลายยอดพระเกศที่สูงยาวติดขอบซุ้มด้านบน ที่ฐานบัว ๒ ชั้นมีเม็ดไข่ปลาคั่นเป็นจุดๆ ระหว่างบัวบนกับบัวล่าง ดูแล้วทำให้ฐานองค์พระมีลวดลายที่สวยงามอลังการมาก

            พระพุทธชินราช ใบเสมา เท่าที่พบเห็นมี ๓ พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และ พิมพ์เล็ก แต่ละพิมพ์จะมีพิมพ์ที่มีเนื้อส่วนเกินตรงใต้ฐาน เรียกว่า ฐานสูง พระทั้ง ๓ พิมพ์นี้ มีขนาดใกล้เคียงกัน คือ กว้างประมาณ ๒.๕ ซม. สูง ๓.๕ ซม. น้ำหนักโดยประมาณ ๑๖ กรัม

            พระพุทธชินราช ใบเสมา แตกกรุออกมาเมื่อประมาณ พ.ศ.๒๔๔๐ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีชาวบ้านนำพระเครื่องพิมพ์ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาพระองค์ได้พระราชทาน พระพุทธชินราช ใบเสมา นี้แก่ข้าราชบริพารและพสกนิกรที่ตามเสด็จอย่างทั่วหน้านับถึงทุกวันนี้ พระพิมพ์นี้ได้ขุดพบมานานกว่า ๑๑๙ ปี

            พุทธคุณ เป็นที่เลื่องลือกันว่าล้ำเลิศทางด้านเมตตามหานิยม แคล้วคลาดปลอดภัย และมหาอำนาจ มหาบารมี เรียกได้ว่าครอบจักรวาล ครบถ้วนทุกด้าน จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับชนชั้นสูง ข้าราชการผู้ใหญ่ ผู้นำเหล่าทัพ นายทหาร นายตำรวจใหญ่ และเจ้าขุนมูลนายทั่วไป ถ้าหากชาวบ้านธรรมดามีโอกาสได้ครอบครองเป็นเจ้าของก็ต้องถือว่าเป็นผู้มีบุญวาสนาอย่างสูงยิ่ง